باسلام
به خاطر تاخیر چند هفته ای در انتشار این جلسه، عذر خواهی میکنم. امیدوارم از این به بعد حداقل یک جلسه در هفه قرار بگیره تا بتونیم تا نوبت اول به آخرای کتاب برسیم. خب ما تو دو جلسه قبلی آموزش فصل پنجم علوم پایه نهم رو شروع کردیم. مای تو این جلسه در مورد نیروی کنش و واکنش و اصطکاک خواهیم پرداخت و آموزش فصل پنجم علوم تجربی پایه نهم رو به پایان خواهیم رسوند.
متن جلسه هفدهم آموزش علوم پایه نهم:
نیرو کنش و واکنش
هرگاه با پا ضربه محکم به توپ بستکبال بزنید، پای شما درد میگیرد.
دلیل اینکه پای شما درد میگیرد این است که شما با پای خود نیرویی به توپ وارد کرده اید و توپ هم همان اندازه نیرو به پای شما وارد میکند. ما نیرویی که شما به توپ وارد کرده اید را نیروی کنش و نیرویی که توپ به پا وارد میکند را نیروی واکنش مینامیم.
در علوم هشتم دیدیم؛ اگر قطبهای همنام دو آهنربا را به هم نزدیک کنیم، آهنربای 1 آهنربای 2 را دفع میکند (کنش) و آهنربای 2 نیز آهنربای 1 را دفع میکند (واکنش) یا وقتی دو جسم باردار الکتریکی مثبت و منفی را نزدیک هم قرار میدهیم، بار مثبت، بار منفی را جذب میکند (کنش) و بار منفی نیز بار مثبت را جذب میکند (واکنش).
دقت داشته باشید که همیشه نیرو کنش و واکنش با هم ظاهر میشوند و نیروی کنشی وجود ندارد که واکنش نداشته باشد. این موضوع قانون سوم نیوتون از قوانین سه گانه حرکت است که به شکل زیر می نویسیم:
هر گاه جسمی به جسم دیگر نیرو وارد کند، جسم دوم نیز به جسم اول نیرویی هم اندازه ولی در خلاف جهت وارد می کند.
و این نکته رو مد نظر داشته باشید که نیروی کنش به یک جسم و نیروی واکنش به جسمی دیگر نیرو وارد میکند، پس نمیتوان آن ها را با هم جمع زد.
اصطکاک
ما در زندگی روزمره خود با نیرو اصطکاک سروکار داریم و این نیرو در زندگی ما نقش بسیار مهمی دارد. این نیرو در بعضی اوقات برای ما مزاحمت ایجاد میکند ولی در بسیار موارد به سود ماست و به ما کمک میکند. به عنوان مثال وقتی ما جعبه را هل میدهیم نیرو اصطکاک مزاحم حرکت آن میشود و در نقش مفید این نیرو میتوان گفت؛ اگر در روزهای برفی بین زمین و لاستیک ماشین اصطکاک لازم وجود نداشته باشد، چرخ ماشین میچرد اما آن حرکت نمیکند.
در نتیجه نیرویی در خاف جهت حرکت که بر جسم درحال حرکت میشود. نیروی اصطکاک میگویند.
وقتی ما وسلیه ساکنی را را هل میدهیم نیرو اصطکاک مزاحم حرکت آن میشود. در اینجا نیروی اصطکاک ایستایی نقش دارد. نیروی اصطکاک ایستایی مانع حرکت جسم ساکن میشود.
فرض کنید شما جسمی را به حرکت درآورده اید. از زمین نیرویی مخالف با حرکت جسم به آن وارد میشود که اگر از وارد کردن نیرو دست برداریم پس از مدت کوتاهی جسم می ایستد. این نیرو، نیروی اصطکاک جنبشی یا لغزشی میگوییم.
این را در ذهن خود داشته باشید که نیرو اصطکاک بین دو جسم به جنس آنها بستگی دارد.
نیروی اصطکاک بین دو جسم به علت زبری (تپه ها و چاله هایی) است که به صورت میکروسکوپی بین دو جسم وجود دارد و با چشم غیرمسلح قابل رؤیت نیست. هرچه دو جسم روی هم بیشتر فشرده شوند، این تپه و چاله ها بیشتر در یکدیگر فرو میروند و مانع حرکت میشوند و نیروی اصطکاک افزایش می یابد.
از مطالب نه قلم راضی هستید؟ ما را حمایت مالی کنید